Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. reguluje sprawy zgłaszania nieprawidłowości przez sygnalistów i wskazuje sposoby ich ochrony. Przepisy te zobowiązały wszystkie kraje członkowskie do wprowadzenia dokumentów ustawodawczych i wykonawczych regulujących sprawę ochrony osób zgłaszających naruszenia. Choć termin implementacji przepisów zawartych w dyrektywie już minął, w wielu krajach – w tym w Polsce – ciągle trwają prace nad stosowną ustawą.
Po co polska ustawa?
Dyrektywa jest dokumentem wyznaczającym cel, który zobowiązane są osiągnąć kraje członkowskie. Każdy z krajów osiąga ten cel za pośrednictwem własnych aktów prawnych. W związku z tym Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zostało zobowiązane do przygotowania ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.
Znamy już wstępny projekt ustawy, który przeszedł etap konsultacji publicznych. Dostępne stanowiska opiniodawców są bardzo obszerne. Zwracano uwagę na niedoprecyzowanie przepisów, w tym sankcji, jak również ochronę danych osobowych, opieszałość we wprowadzaniu przepisów. Zatem prace nad ostatecznym projektem ustawy jeszcze potrwają.
Co zwiera polska ustawa?
Projekt polskiej ustawy – można powiedzieć – że kopiuje dużą część wytycznych zawartych w dyrektywie. Reguluje natomiast niektóre kwestie poruszone w dyrektywie, które wymagają doprecyzowania. Informacji na ten temat można szukać między innymi na https://sygnalista24.info/. Parlament Europejski dał wolną rękę państwom członkowskim w kwestii dotyczących m.in.:
- podmiotów publicznych, które mogą być zwolnione z obowiązku wprowadzenia kanału zgłoszeń wewnętrznych – dotyczy gmin liczących mniej niż 10 000 mieszkańców lub zatrudniających mniej niż 50 pracowników;
- obowiązku lub dobrowolności przyjmowania zgłoszeń anonimowych;
- zdefiniowania/wskazania organów właściwych, które będą zobowiązane do przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych;
- określenia wysokości sankcji i kar w związku z niedopełnieniem obowiązków lub przekroczeniem uprawnień.
